Trong nhiều năm trở lại đây, cụm từ VAR đã trở thành một phần quen thuộc đối với người hâm mộ bóng đá trên toàn thế giới. Sự xuất hiện của công nghệ này không chỉ ảnh hưởng đến kết quả của nhiều trận đấu quan trọng mà còn tạo ra vô số cuộc tranh luận về tính chính xác, sự minh bạch cũng như tốc độ xử lý tình huống.
Bài viết dưới đây, 90pTV sẽ giải đáp chi tiết câu hỏi VAR là gì trong bóng đá? Cơ chế hoạt động như thế nào? Cùng tìm hiểu nhé!
VAR là gì trong bóng đá?
VAR là viết tắt của cụm từ Video Assistant Referee, nghĩa là trợ lý trọng tài video. Đây là công nghệ được thiết kế để hỗ trợ trọng tài chính trong việc đưa ra quyết định trên sân thông qua việc xem lại video quay chậm từ nhiều góc độ khác nhau. VAR không thay thế trọng tài mà hoạt động như một công cụ hỗ trợ, đảm bảo tính chính xác và giảm thiểu sai sót trong những tình huống quan trọng.

Ý tưởng về VAR xuất phát từ mong muốn cải thiện chất lượng quyết định của trọng tài khi bóng đá ngày càng phát triển nhanh, kỹ thuật của cầu thủ ngày càng tinh vi còn nhịp độ trận đấu ngày càng cao. Trọng tài dù có kinh nghiệm phong phú cũng khó có thể quan sát hết mọi diễn biến trong tích tắc, đặc biệt trong những pha tranh chấp, phạm lỗi kín hoặc tình huống bóng đi qua vạch vôi. VAR ra đời để giúp loại bỏ sai lầm rõ ràng và đảm bảo sự công bằng tối đa cho các đội bóng.
VAR được áp dụng chính thức tại World Cup 2018 và sau đó trở thành một phần không thể thiếu ở nhiều giải đấu lớn như Premier League, La Liga, Serie A hay Champions League. Mặc dù vẫn gây tranh cãi, nhưng không thể phủ nhận rằng VAR đã góp phần tạo ra môi trường thi đấu công bằng và minh bạch hơn.
Cơ chế hoạt động của công nghệ VAR
Để hiểu cơ chế hoạt động của VAR là gì trong bóng đá, 90Phut TV sẽ phân tích quy trình gồm nhiều bước, phối hợp giữa đội ngũ trọng tài video và trọng tài chính trên sân. Quy trình này được FIFA quy định rõ ràng nhằm đảm bảo tính khoa học, minh bạch và nhất quán.
Quy trình cơ bản sẽ gồm ba bước chính:
- VAR tự kiểm tra
- VAR thông báo cho trọng tài nếu phát hiện sai sót
- Trọng tài quyết định dựa trên thông tin nhận được.
Khi có tình huống đáng ngờ, đội VAR sẽ xem lại video từ nhiều góc quay khác nhau. Họ sử dụng hệ thống camera độ phân giải cao, tốc độ chậm để xác định xem có sai sót rõ ràng hay không.
Nếu VAR phát hiện dấu hiệu vi phạm, họ sẽ liên lạc trực tiếp với trọng tài thông qua tai nghe để yêu cầu tạm dừng trận đấu. Trọng tài trên sân sẽ lắng nghe thông tin từ phòng VAR và có thể đưa ra hai lựa chọn: chấp nhận thông tin từ VAR hoặc tự xem lại tình huống trên màn hình tại khu vực Review Area đặt cạnh đường biên.

Tại khu vực này, trọng tài chính sẽ xem lại video với góc quay đầy đủ. Sau khi đánh giá, trọng tài đưa ra quyết định cuối cùng. Điều quan trọng là VAR không thể thay trọng tài đưa ra kết luận mà chỉ hỗ trợ bằng dữ liệu hình ảnh. Chính trọng tài sân mới có quyền thay đổi hoặc giữ nguyên quyết định ban đầu.
Hệ thống VAR còn được tích hợp công nghệ dựng khung việt vị bán tự động giúp xác định chính xác vị trí của cầu thủ tại thời điểm đường bóng được chuyền đi. Điều này giúp giảm thời gian tranh cãi và đem lại kết quả nhanh hơn so với việc trọng tài phải quan sát bằng mắt thường.
Mục đích sử dụng VAR trong bóng đá
Mục tiêu cốt lõi của VAR là hỗ trợ trọng tài đưa ra quyết định chính xác trong bốn nhóm tình huống có ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trận đấu gồm bàn thắng hợp lệ hay không, phạt đền đúng hay sai, thẻ đỏ trực tiếp và lỗi nhận diện cầu thủ. Đây là những khoảnh khắc có thể thay đổi cục diện trận đấu, thậm chí ảnh hưởng đến thành tích của cả mùa giải.
Không giống như nhiều người nghĩ, VAR không được sử dụng trong mọi tình huống mà chỉ xuất hiện khi có dấu hiệu sai lầm nghiêm trọng hoặc nghi vấn rõ ràng. Trọng tài trên sân vẫn là người duy nhất có quyền quyết định cuối cùng. VAR chỉ gửi thông báo, đề xuất kiểm tra hoặc yêu cầu trọng tài xem lại video trên màn hình.
Nhờ VAR, bóng đá hiện đại hạn chế tình trạng “bàn thắng ma”, lỗi phạt đền sai hoặc thẻ đỏ oan uổng. Điều này giúp người hâm mộ cảm thấy tin tưởng hơn vào công tác trọng tài và giúp các trận đấu diễn ra với tính công bằng cao hơn.
Khi người xem theo dõi livecors và diễn biến từng phút của trận đấu, họ dễ dàng thấy rõ tác động của VAR đến cục diện trận đấu một cách trực tiếp.
Những tình huống VAR được phép can thiệp
Với khả giả thường xuyên theo dõi trực tiếp bóng đá trên các nền tảng như 90PhutTV sẽ biết VAR chỉ được phép can thiệp vào bốn nhóm tình huống:

- Tình huống liên quan đến bàn thắng, bao gồm lỗi việt vị, lỗi chạm tay, lỗi phạm trong quá trình dẫn đến bàn thắng. VAR giúp xác định xem bàn thắng có hợp lệ hay không và hỗ trợ trọng tài ra quyết định chính xác.
- Tình huống phạt đền. VAR kiểm tra xem có phạm lỗi trong vòng 16m50 hay không, người bị phạm lỗi có bị tác động rõ ràng hay chỉ va chạm nhẹ không đáng kể. Trọng tài sẽ dựa vào phân tích từ VAR để tránh đưa ra quyết định sai lệch.
- Thẻ đỏ trực tiếp. VAR chỉ can thiệp khi trọng tài bỏ sót pha phạm lỗi nghiêm trọng hoặc ngược lại, rút thẻ đỏ khi va chạm không đủ mức độ. Điều này giúp đảm bảo cầu thủ không bị oan uổng và trận đấu không bị mất cân bằng không cần thiết.
- Cuối cùng là nhận diện cầu thủ, khi trọng tài phạt nhầm người trong tình huống hỗn loạn. VAR giúp xác định chính xác cầu thủ vi phạm để đưa ra hình thức kỷ luật phù hợp.
Kết luận
Hy vọng qua bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu rõ VAR là gì trong bóng đá cũng như cơ chế hoạt động. Với sự xuất hiện của công nghệ VAR là bước tiến quan trọng trong hành trình hiện đại hóa bóng đá, mang đến tính công bằng cao hơn, hạn chế sai lầm và hỗ trợ trọng tài đưa ra quyết định chuẩn xác.























